عملكرد دستگاه بسته بندی میوه
دو عملكرد اصلی دستگاه بسته بندی عبارتند از:
- جمع آوری محصول در واحدهای مناسب برای جابه جایی
- حفاظت از محصول در طول مراحل توزیع، ذخیره و بازاریابی
امروزه توسط دستگاه بسته بندی ، بسته بندی جدیدی به منظور تامین طیف گسترده ای از نیازهای محصولات كشاورزی تازه، طراحی شده است كه می توان مهم ترین ویژگی های لازم آنها را، به صورت ذیل خلاصه كرد:
الف) بسته بندی ها، هنگام روی هم قرار گرفتن در طول زمان جابه جایی و حمل، برای حفظ محتویات، باید از استحكام مكانیكی كافی برخوردار باشند.
ب)ساختار مواد بسته بندی نباید حاوی مواد شیمیایی باشد كه به مواد غذایی منتقل شده و موجب سمی شدن محصولات میشود.
ج) بسته بندی باید نیازهای حمل و نقل و بازاریابی را بر حسب وزن، اندازه و شكل مهیا سازد. روند اخیر در جهت كاهش اندازه و اشكال گوناگون بسته بندی از طریق یك دست كردن بستهبندی صورت می گیرد. پالت سازی و كنترل مكانیكی، یكسان سازی را برای علمكرد اقتصادی ضروری می سازد.
د) بسته بندی ها باید امكان سردسازی سریع محتویات را داشته باشند. همچنین نفوذپذیری ورقه های پلاستیكی، نسبت به گازها، از اهمیت به سزایی برخوردار است.
ه) باز یا بستن آسان، می تواند در شرایط بازاریابی محصول مهم باشد.
و) شكل بسته بندی باید به گونه ای باشد كه محتویات درون خود را نشان دهد.
ز) گاهی اوقات لازم است بسته بندی، نور را از خود عبور دهد و یا به عبارتی شفاف باشد.
ح) بسته بندی باید كمكی برای عرضه در عمده فروشی ها باشد.
ط) گاهی بسته بندی برای سهولت دور انداختن، استفاده مجدد و یا بازیافت، طراحی می شود.
ی) هزینه بسته بندی تا حد ممكن كاهش یابد.
بسته بندی از فساد میوه ها و سبزی های تازه جلوگیری كرده یا آن را تا حد زیادی به تاخیر می اندازد. با وجود این، بسته بندی نادرست ضایعات محصول را افزایش می دهد. بسته بندی باید در برابر آلودگی، آسیب و كاهش بیش از حد رطوبت، محصول را حفظ نماید. از طرفی كه فقدان یك بازدارنده رطوبت اضافی، می تواند موجب افزایش رطوبت نسبی در بسته بندی شده و به علت وجود موجودات ذره بینی، یا خراش سطحی بعضی میوه ها، باعث فساد و پوسیدگی سریع محصولات گردد.
انواع ظروف دستگاه بسته بندی
بعد از برداشت، میوه ها و سبزی ها را در ظروف مختلف قرار داده و از مزرعه تا عمده فروشی ها حمل می نمایند. در بیشتر مواقع، روش هایی كه توسط كشورهای پیشرفته استفاده می شود، شبیه به یكدیگر است.
ظروف مزرعه
ظروف جمع آوری یا چیدن محصول در مزرعه، بنا به نوع محصول، منطقه و مواد در دسترس، انواع گوناگونی دارند. در مناطق مختلف جهان، از جعبه های چوبی یا پلاستیكی، كیسه های از جنس كنف، كرباس یا برزنت و سبدهای توری و یا بافته شده از ساقه های انعطاف پذیر، به طور گسترده ای استفاده می شود.
بسته بندی های مصرفی
استفاده از بسته بندی های مصرفی در اندازه كوچك، با افزایش فروشگاه های زنجیره ای و سوپر ماركت ها برای خرده فروشی، رشد چشمگیری داشته است. این نوع بسته بندی، به صورت ظروف كاغذی و یا پلاستیكی، در دسترس مشتریان بوده تا آنها بتوانند خریدهایشان را به سهولت انجام دهند.
دستگاه بسته بندیهای مصرفی از انواع زیر هستند:
الف) كیسه ها كه از جنس كاغذ، ورقه یا توری پلاستیكی ساخته شده اند
ب) سبدهای شكل دار مقوایی، پلاستیكی شفاف برای نمایش محتویات آن و یا همراه جداكننده هایی برای میوه های خاص طراحی شده اند.
ج) سبدهای مستطیلی یا گرد كوچك كه از مقوای پوشش دار، موم دار و یا مواد دیگر ساخته شده اند.
كیسه ها در دستگاه بسته بندی
كاربردی ترین بسته بندی در بخش مصرف كننده نهایی، به علت ارزانی قیمت، سهولت پر شدن و سهولت دوخت، كیسه های نایلونی هستند. این نوع كیسه ها، در اندازه ها و جنس های مختلفی در دسترس بوده، اما نسبت به اغلب بسته بندی های دیگر، حفاظت كمتری در برابر آسیب فیزیكی ایجاد می كنند.
كیسه های ورقه ای پلاستیكی در دستگاه بسته بندی
ورقه های شفاف و نیمه شفاف زیادی با تركیبات گوناگون، به لحاظ تجاری و بعضی از آنها با قیمت های پایین تری نسبت به كاغذ كرافت، پارچه نخی و كرباس در دسترس هستند. كیسه های پیش ساخته با مارك های متفاوتی در بازار مصرف وجود دارد كه با دستگاه های خودكار ساخته می شوند.
انواع مواد بسته بندی در دستگاه بسته بندی
در بازار از لحاظ تجاری، انواع مواد بسته بندی با ویژگی های عملكردی خاصی برای بسته بندی میوه ها و سبزی ها تازه در دسترس است كه عبارتند از: چوب، پارچه، كاغذ و پلاستیك
چوب و منسوجات در دستگاه بسته بندی
ظروف چوبی به طور سنتی برای حمل فله ای میوه ها و سبزی ها به بازار استفاده می شوند. چوب، حفاظت مكانیكی خوب، ویژگی های روی هم چیده شدن مناسب و تحمل وزن بالا را نشان می دهد. با این حال، این ماده بازدارنده مناسب گاز، یا رطوبت زیاد نبوده و می تواند خود منبع آلودگی برای محصولات محسوب شود. به تدریج با ورود موادی از قبیل پلیاستایرن، پلی پروپیلن وپلی اتیلن، این مواد جایگزین ظرف های چوبی شدند كه هم وزن سبك تر داشته و هم هزینه های حمل و نقل پایین تری دارند.
بسته بندی های پارچه ای مانند گونی های كنفی، هنوز هم برای حمل فله ای میوه ها و سبزی ها در مقادیر كم به بازار استفاده می شوند. لازم به ذكر است كه گونی های كنفی با این كه بادوام بوده و مقاومت بالایی نسبت به پارگی دارند، اما قابلیت كشش اندكی داشته، نسبت به رطوبت و گازها، بازدارنده های بسیار ضعیفی هستند و در معرض پوسیدگی كپكی قرار می گیرند، به همین علت، باید كیسه های كاغذی چند جداره، جایگزین آنها شوند.
كاغذ و مقوا در دستگاه بسته بندی
امروزه در اكثر نقاط دنیا، كاغذ و مقوا رایج ترین مواد بسته بندی به حساب می آیند. بسته بندی كاغذ و مقوا، حدود ۳۰% از ۷۰ میلیون تن محصولات كاغذی تولید شده در سال، به ارزش تقریبا ۱۶ میلیارد دلار را در بازار تشكیل می دهد.
خمیر كاغذ توسط هیدرولیز قلیایی یا اسیدی تكه های چوب، به دست میآید. به این صورت كه خمیر در آب شناور مانده و با پروانه های چرخشی كوبیده می شود، در این قسمت، تیغه هایی برای تقسیم طولی فیبرهای سلولزی وجود دارد. آنگاه فیبرها پالایش شده و به منظور كاهش مقدار رطوبت از غلطك های گرمایی عبور داده می شوند. سپس برای دادن ویژگی های نهایی سطح به كاغذ، از غلطك های پایانی گذرانده می شوند.